Αθήνα: 19/02/2016

ΠΡΟΣ:
κ. Δ. Ράϊκο, Πρόεδρο Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ:

---

Απάντηση Ε.Σ.Α.μεΑ. στη δημόσια διαβούλευση επί του Σχεδίου Εθνικής Στρατηγικής στον Τομέα Δημοσίων Συμβάσεων

Αξιότιμε κ. Πρόεδρε,
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας -βάσει του Ν.2430/1996 (Αρ. ΦΕΚ 156 Α΄/10.07.1996)- μέλος με δικαίωμα ψήφου στις Επιτροπές Παρακολούθησης του συνόλου των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014 – 2020 και ιδρυτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum) -του μεγαλύτερου φορέα εκπροσώπησης των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο- με το παρόν έγγραφό της σας αποστέλλει τις προτάσεις της στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του «Σχεδίου Εθνικής Στρατηγικής στον Τομέα των Δημοσίων Συμβάσεων». Αξίζει να αναφερθεί ότι τα σχόλια που περιλαμβάνονται στο παρόν έγγραφό μας υποβλήθηκαν και ηλεκτρονικά στις 19.02.2016, στην ιστοσελίδα www.opengov.gr 

Για την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία η εθνική στρατηγική στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων δύναται να αποτελέσει μεταξύ άλλων και εργαλείο όχι μόνο για την άρση των υφιστάμενων εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες με αναπηρία στην ελληνική κοινωνία σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής (δομημένο περιβάλλον, ΤΠΕ, εργασία και απασχόληση, υγεία, εκπαίδευση, κατάρτιση, διά βίου μάθηση κ.λπ.) αλλά και για την αποφυγή της δημιουργίας νέων.

Υπό αυτή την οπτική και λαμβάνοντας υπόψη αφενός ότι τα άτομα με προβλήματα υγείας ή αναπηρία, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (2002), αποτελούν το 18,2% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, δηλαδή μια ιδιαίτερα μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα, αφετέρου τις παρακάτω επιταγές/απαιτήσεις, όπως:

- την παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.»,

- την παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,

- τις παρ. 1 και 2 του Άρθρου 5Α του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει.....» και «Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους....»,

- το άρθρο 9 «Προσβασιμότητα» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την οποία η χώρα μας μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλό της επικύρωσε με τον μέσω του Ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), και ως εκ τούτου οφείλει να θέσει σε εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, στο οποίο αναφέρεται το εξής: «Προκειμένου να επιτρέψουν στα άτομα με αναπηρίες να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής, τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρίες την πρόσβαση, σε ίση βάση με τους άλλους, στο φυσικό περιβάλλον, τα μέσα μεταφοράς, την πληροφορία και τις επικοινωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και συστημάτων πληροφορίας και επικοινωνιών και σε άλλες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που είναι ανοικτές ή παρέχονται στο κοινό, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές...»,

- τις παρ. 7 και 8 του άρθρου 4 του Ν. 3979/2011 «Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ 138 Α'/16.06.2011)7, σύμφωνα με τις οποίες: «Οι φορείς του δημόσιου τομέα διαμορφώνουν την πληροφόρηση και επικοινωνία και εν γένει τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κατά τρόπο, ώστε αυτές να είναι φιλικές προς τον χρήστη, να διασφαλίζουν και να ενισχύουν την ισότητα ως προς την πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες πρόσβασης ορισμένων ομάδων ή ατόμων και ιδίως των ατόμων με αναπηρία» και «Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η διαμόρφωση και προμήθεια των αντίστοιχων πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων και υπηρεσιών πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη διασφάλιση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας σε άτομα με αναπηρίες και τη δυνατότητα αξιοποίησης των σχετικών υπηρεσιών από αυτά»,
- την ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 «Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», όπου στο Παράρτημα Ι (στην ενότητα 7 «Προσβασιμότητα», ΚΥ. 49 -Βλ. επίσης ΚΠ.27) ορίζεται ότι οι δημόσιοι διαδικτυακοί τόποι πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο «Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού» (WCAG) έκδοση 2.0, το οποίο αποτελεί το de facto πρότυπο ηλεκτρονικής προσβασιμότητας,

- το άρθρο 7 του Κανονισμού (ΕΕ) 1303/2013 «περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006», σύμφωνα με το οποίο: «[....}Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψουν κάθε διάκριση εξαιτίας του φύλου, της φυλής ή της εθνοτικής καταγωγής, της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, αναπηρίας, της ηλικίας ή του γενετήσιου προσανατολισμού κατά την εκπόνηση και υλοποίηση των προγραμμάτων. Ειδικότερα, η προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρίες λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και της εφαρμογής των προγραμμάτων [..]»,

-την παρ. 1 του άρθρου 42 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ «σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες και την κατάργηση της οδηγίας 2004/18/ΕΚ», με εφαρμογή από 18.04.2016, σύμφωνα με το οποίο: «[....] Για όλες τις προμήθειες που προορίζονται για χρήση από φυσικά πρόσωπα, είτε πρόκειται για το ευρύ κοινό είτε για το προσωπικό της αναθέτουσας αρχής, οι εν λόγω τεχνικές προδιαγραφές καταρτίζονται με τρόπο ώστε να λαμβάνουν υπόψη τα κριτήρια προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες ή τον σχεδιασμό για όλους τους χρήστες.

Εάν έχουν εγκριθεί υποχρεωτικά πρότυπα προσβασιμότητας βάσει νομοθετικής πράξης της Ένωσης, οι τεχνικές προδιαγραφές, όσον αφορά τα κριτήρια προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες ή τον σχεδιασμό για όλους τους χρήστες, καθορίζονται με παραπομπή στα εν λόγω πρότυπα [...]».

-την παρ.1 του άρθρου 60 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ «σχετικά με τις προμήθειες φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών και την κατάργηση της οδηγίας 2004/17/ΕΚ Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ», στην οποία επίσης αναφέρεται ότι: «[....] Για όλες τις προμήθειες που προορίζονται για χρήση από φυσικά πρόσωπα, είτε πρόκειται για το ευρύ κοινό είτε για το προσωπικό της αναθέτουσας αρχής, οι εν λόγω τεχνικές προδιαγραφές καταρτίζονται με τρόπο ώστε να λαμβάνουν υπόψη τα κριτήρια προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες ή τον σχεδιασμό για όλους τους χρήστες.

Εάν έχουν εγκριθεί υποχρεωτικά πρότυπα προσβασιμότητας βάσει νομοθετικής πράξης της Ένωσης, οι τεχνικές προδιαγραφές, όσον αφορά τα κριτήρια προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρίες ή τον σχεδιασμό για όλους τους χρήστες, καθορίζονται με παραπομπή στα εν λόγω πρότυπα [...]»,

η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία υποστηρίζει ότι η εν λόγω Εθνική Στρατηγική πρέπει να ενσωματώνει οριζόντια τη διάσταση της αναπηρίας και της προσβασιμότητας. Κατά συνέπεια η απαίτηση για προσβασιμότητα προς όφελος των πολιτών με αναπηρία δεν πρέπει να αφορά προαιρετικά μόνο τις «δημόσιες αρχές που επιθυμούν να πετύχουν κοινωνικούς στόχους μέσω των δημοσίων Συμβάσεων» αλλά να αποτελεί υποχρέωση όλων των δημόσιων αρχών για όλες τις συμβάσεις που καταρτίζουν και συνάπτουν. Η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία και ο Σχεδιασμός για Όλους δεν πρέπει να συνδυάζεται μόνο με τον χώρο της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και τις «συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς», αλλά αντίθετα πρέπει να διέπει, βάσει των προαναφερθέντων συνταγματικών επιταγών και θεσμικών και κανονιστικών απαιτήσεων, όλους τους τομείς και τα είδη συμβάσεων.

Ως εκ τούτου η Ε.Σ.Α.μεΑ., επιπρόσθετα των όσων έχουν ήδη συμπεριληφθεί, προτείνει τα εξής:

1) Στο Μέρος Α - Στρατηγική για τις δημόσιες συμβάσεις και δη στην υπο-ενότητα «Αναγνώριση και αποτίμηση υφιστάμενης κατάστασης» να συμπεριληφθούν αναφορές που αφορούν:

α) σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στις απαιτήσεις της παρ. 1 του άρθρου 42 και 60 των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ και του άρθρου 7 του του Κανονισμού (ΕΕ) 1303/2013,

β) σε εθνικό επίπεδο, στις απαιτήσεις του άρθρου 9 του Ν.4074/2012, των παρ. 7 και 8 του άρθρου 4 του Ν. 3979/2011 και των προδιαγραφών που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι και δη στην ενότητα 7 «Προσβασιμότητα» (ΚΥ. 49 και ΚΠ.27) της ΥΑΠ/Φ.40.4/1/989 «Κύρωση Πλαισίου Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», που έχουμε ήδη προαναφέρει.

2) Στο Μέρος Β - Σχέδιο δράσης για τις δημόσιες συμβάσεις 2016-2020

-και δη στην ενότητα "VII. Ενίσχυση κοινωνικής οικονομίας μέσω προώθησης σύναψης δημοσίων συμβάσεων κοινωνικής αναφοράς" (σελίδα 89), η παρακάτω παράγραφος να συμπληρωθεί ως ακολούθως (βλ. κείμενο με χαρακτήρες bold):

« [....] Ο όρος "κοινωνικές πτυχές" καλύπτει επίσης την έννοια των ρητρών ειδικής στόχευσης (π.χ., για την επανένταξη μειονεκτούντων ατόμων ή ατόμων που είναι αποκλεισμένα από την αγορά απασχόλησης, καθώς και την εφαρμογή θετικών δράσεων ή διακρίσεων, ιδίως στο πλαίσιο της καταπολέμησης της ανεργίας ή του κοινωνικού αποκλεισμού).
Ειδικότερα όσον αφορά στην προώθηση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία και του Σχεδιασμού για Όλους επισημαίνεται ότι με βάση το νεότερο εθνικό και ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο η διασφάλισή τους δια μέσω κάθε δημόσιας σύμβασης αποτελεί υποχρέωση κάθε δημόσιας αρχής ανεξάρτητα από την επιθυμία της ή μη να επιτύχει κοινωνικούς στόχους μέσω των δημοσίων συμβάσεων».

-στην «Δ. Κατάρτιση Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίων και Ιδιωτικών Φορέων στο τομέα των δημοσίων Συμβάσεων» (σελίδα 98) να περιληφθεί αναφορά στην αναπηρία, στην προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία και στον Σχεδιασμό για Όλους ως ακολούθως:

«Επιπρόσθετα, πρόγραμμα επιμόρφωσης θα μπορούσε να εστιάσει και στην αναπηρία, στην προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία και στον Σχεδιασμό για Όλους. Στον τομέα αυτό κρίνεται κομβικός ο ρόλος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), που αποτελεί και πιστοποιημένο φορέα παροχής Διά Βίου Μάθησης».

Αξιότιμε κ. Πρόεδρε,
Ελπίζουμε στη θετική ανταπόκρισή σας και στην ανάπτυξη στενής συνεργασίας μεταξύ μας. Θα εκτιμούσαμε ιδιαίτερα εάν είχαμε τη δυνατότητα να συναντηθούμε άμεσα μαζί σας προκειμένου να σας παρουσιάσουμε πιο αναλυτικά τα προαναφερθέντα δίκαια αιτήματά μας, τα οποία δύνανται να συμβάλουν στην άρση του αποκλεισμού που υφίστανται οι πολίτες με αναπηρία στη χώρα μας.

Με εκτίμηση,

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ι. ΒΑΡΔΑΚΑΣΤΑΝΗΣ

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΧΡ. ΝΑΣΤΑΣ