Ο κ. Βαρδακαστάνης τόνισε τη μεγάλη σημασία που έχει για το αναπηρικό κίνημα το θέμα της αποϊδρυματοποίησης και της ανεξάρτητης διαβίωσης: ουσιαστικά πρόκειται για θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για το δικαίωμα στην προσωπική επιλογή. Είναι πολύ σημαντικό να μπορεί κάποιος να αποφασίζει για το που και με ποιόν θα ζήσει χωρίς αυτό να του επιβάλλεται από απρόσωπες και συχνά απάνθρωπες διαδικασίες.
Επιβαλλόταν στη χώρα να υπάρξει εθνικός περιφερειακός και τοπικός σχεδιασμός για την αποιδρυματοποίηση πολύ πριν την κρίση. Η Ε.Σ.Α.μεΑ. διεκδικεί την ύπαρξη ενός τέτοιου προγράμματος αποϊδρυματοποίησης εδώ και μια 20ετία. Τώρα μέσα στην κρίση οφείλει το ελληνικό κράτος, οι περιφερειακές και τοπικές αρχές, το αναπηρικό κίνημα και άλλοι φορείς να συνεργαστούν και να αποδώσουν στην ελληνική κοινωνία ένα σύγχρονο πρόγραμμα αποϊδρυματοποίησης, που από τη μια μεριά θα ανακόπτει τη ροή προς τα ιδρύματα με την ενίσχυση και διεύρυνση των πρωτοβάθμιων υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας και υποστήριξης, ενώ από την άλλη μεριά, βήμα- βήμα θα προετοιμάζει τους ανθρώπους που έχουν βρεθεί να ζουν σε ιδρύματα για τη σταδιακή και ομαλή τους ένταξη στην κοινότητα, στην τοπική κοινωνία.
Ο κ. Βαρδακαστάνης δήλωσε: «Είναι αυτονόητο, το έχουμε δηλώσει επανειλημμένα ότι το αναπηρικό κίνημα δεν θα συμφωνήσει ποτέ να κλείσει ένα ίδρυμα εάν δεν έχουν δημιουργηθεί πραγματικές εναλλακτικές δομές και υπηρεσίες. Δογματισμοί σε αυτό το θέμα δεν χωρούν. Σε κάθε περίπτωση όμως η αδυναμία δημιουργίας εναλλακτικών υπηρεσιών δεν μπορεί και δεν πρέπει να λειτουργήσει ως άλλοθι για ιδρυματοποίηση».
Επιβάλλεται να γίνει μία καταγραφή από την αρχή, που υπάρχουν έγκλειστοι σε ιδρύματα και πόσοι. Όλη η χρηματοδότηση να κατευθυνθεί σε δομές εντός της κοινότητας, με την αξιοποίηση των κοινωνικών κέντρων των δήμων και με την ευθύνη και εποπτεία της Περιφέρειας. Το κράτος πρέπει να θεσπίσει έναν ανεξάρτητο ανταποδοτικό πόρο μόνο για την χρηματοδότηση δομών αποϊδρυματοποίησης και ανεξάρτητης διαβίωσης. Σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να βοηθήσει η μεταφορά των ΚΕΚΥΚΑμεΑ στους Δήμους, για να αξιοποιηθούν από τις δημοτικές κοινωνικές υπηρεσίες, ιδιαίτερα σε νησιά και παραμεθόριες και αγροτικές περιοχές. Αυτό που συμβαίνει με τα ΚΕΚΥΚΑμεΑ σήμερα είναι η πλήρης απαξίωσή τους μετά την ένταξή τους στα νοσοκομεία από το 2011.
Δεν πρέπει να γίνουν τα ίδια λάθη, με στόχο και πρόγραμμα πρέπει να στηριχθεί το άτομο με αναπηρία και η οικογένειά του, μέσα στην κοινότητα, με προοπτική επανένταξης, εκπαίδευσης, στήριξης, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό άλλωστε το επιβάλλει και το επιτάσσει και η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, ειδικά το άρθρο 19 για την Ανεξάρτητη Διαβίωση.