Από την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.ΑμεΑ.) προς την Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία για την 22η Σύνοδο (Αύγουστος 26 – Σεπτέμβριος 20).
Η παρούσα έκθεση εστιάζει σε θέματα που απασχολούν κυρίως τα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές τους στην Ελλάδα. Η έκθεση περιλαμβάνει τις απόψεις του Ελληνικού αναπηρικού κινήματος, το οποίο εκπροσωπείται από την ΕΣΑμεΑ, και αντλεί συμπεράσματα από ό,τι προβλέπεται στο νομικό πλαίσιο, από το τι εφαρμόζεται και από στατιστικά και άλλα δεδομένα που συλλέγονται μέσω επιστημονικών μελετών. Η έκθεση αυτή είναι το προϊόν διαβουλεύσεων με τις οργανώσεις-μέλη της ΕΣΑμεΑ. Παρόλο που όλα τα άρθρα της Σύμβασης έχουν τη δική τους ιδιαίτερη σημασία, παρακάτω θα θέλαμε να τονίσουμε εκείνα τα θέματα που αποτελούν τον πυρήνα της Σύμβασης για εμάς. Αυτά τα θέματα σχετίζονται με τα ακόλουθα άρθρα:
Άρθρο 33 – Εθνική εφαρμογή και παρακολούθηση
Θεωρούμε το Άρθρο 33 ως «το άλφα και το ωμέγα» της Σύμβασης. Η συνεχιζόμενη εμπλοκή του Ελληνικού αναπηρικού κινήματος, από τις πρώιμες διαπραγματεύσεις μέχρι τη θέσπιση του νομικού πλαισίου μέσω των άρθρων 59 - 74 του Νόμου 4488/2017 από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νομικού πλαισίου που είναι σύμφωνο με τις διατάξεις της Σύμβασης. Παρ' όλα αυτά, η ορθή εφαρμογή του δεν έχει επιτευχθεί. Για παράδειγμα, δεν είναι σαφές πώς θα λειτουργούν τα τοπικά και περιφερειακά επιμέρους σημεία αναφοράς και πώς θα επικοινωνούν με το κεντρικό σημείο αναφοράς, πώς θα στελεχωθεί το κεντρικό σημείο αναφοράς, πώς λειτουργεί ο μηχανισμός παρακολούθησης και ποιες είναι οι προσδοκίες από αυτόν, και ποιες ενέργειες/δράσεις θα αναλάβει το Ελληνικό Κράτος για την ένταξη της διάστασης της αναπηρίας στις δημόσιες πολιτικές.
Επιπλέον, η πρόσφατη αλλαγή κυβέρνησης στην Ελλάδα (λόγω των εκλογών της 7ης Ιουλίου) είναι ένας άλλος λόγος που θεωρούμε τα θέματα που αφορούν την ορθή εφαρμογή και παρακολούθηση της Σύμβασης ως πρώτη προτεραιότητα σε αυτό το στάδιο.
Άρθρο 12 – Ισότητα ενώπιον του νόμου
Ο «επαναστατικός» χαρακτήρας του Άρθρου 12 και η «αλλαγή παραδείγματος» από την υποκαθιστώμενη λήψη αποφάσεων στην υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων είναι απόλυτης προτεραιότητας για το αναπηρικό κίνημα. Δυστυχώς, λόγω του υπάρχοντος συστήματος της υποκαθιστώμενης λήψης αποφάσεων, τα άτομα με νοητικές και ψυχοκοινωνικές αναπηρίες δεν μπορούν να ασκήσουν πλήρως όλα τα δικαιώματά τους, όπως προβλέπει η Σύμβαση. Για παράδειγμα, δεν μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, δεν μπορούν να παντρευτούν και να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια, δεν έχουν το δικαίωμα να ζουν ανεξάρτητα και να αποφασίζουν για τα θέματα που αφορούν την προσωπική τους υγεία.
Άρθρο 5 – Ισότητα και μη-διάκριση
Θέματα που εμπίπτουν στο Άρθρο 5 έχουν ιδιαίτερη σημασία για το Ελληνικό αναπηρικό κίνημα. Στην Ελλάδα έχει υπάρξει καθυστέρηση, εκ μέρους του Ελληνικού Κράτους, στην επέκταση της εφαρμογής της «αρχής της ίσης μεταχείρισης» και σε άλλους τομείς πολιτικής, όπως στην κοινωνική προστασία και υγεία, πέρα από τον τομέα της απασχόλησης και εργασίας, όπως αυτή υπάρχει στην ισχύουσα νομοθεσία. Κατά συνέπεια, τα άτομα με αναπηρία δεν προστατεύονται πλήρως σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Επίσης, η έννοια των «εύλογων προσαρμογών» είναι ένα άλλο σημείο που η ΕΣΑμεΑ θέλει να επισημάνει, καθώς στην παρούσα νομοθεσία η προσέγγιση στην έννοια αυτή είναι αρκετά γενική και υπόκειται σε ποικίλες ερμηνείες.
Άρθρο 31 – Στατιστικές και συγκέντρωση δεδομένων
Τα στατιστικά στοιχεία είναι απαραίτητα για την κατανόηση των προβλημάτων που σχετίζονται με την αναπηρία, για την ανίχνευση των κοινωνικών ανισοτήτων και των διακρίσεων και για την εξέταση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία όταν προσπαθούν να ασκήσουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Στην Ελλάδα, όπως και σε ολόκληρη την Ευρώπη, μέχρι πρόσφατα, η συλλογή στατιστικών στοιχείων σχετικά με την αναπηρία ήταν πολύ φτωχή και περιοριζόταν αυστηρά στον τομέα της έρευνας για την υγεία. Σήμερα υπάρχουν κάποιες θετικές πρωτοβουλίες στην Ευρώπη για την ένταξη της διάστασης της αναπηρίας σε Ευρωπαϊκές κοινωνικές έρευνες. Ωστόσο υπάρχει αρκετή δουλειά που πρέπει να γίνει για την ορθή εφαρμογή της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας στις εθνικές έρευνες και στατιστικές.
